อาการบ่งชี้ของคุณแม่หลังคลอด

แต่ก่อนอื่นลองมาดูสักนิดว่าส่วนไหนของร่างกายคุณหม่ามี้ที่ต้องได้รับการดูแลเป็นพิเศษ…

ข้อมูลจากหนังสือ คู่มือมารดาหลังคลอดหรือการดูแลทารก โดยกรมอนามัย ระบุว่า การเปลี่ยนแปลงของร่างกายหลังคลอด มีดังนี้

1.มดลูก
    เป็นอวัยวะที่รับภาระหนักมาตลอดเก้าเดือน จากขนาดที่เล็กประมาณผลชมพู่ ต้องขยายใหญ่กว่าแตงโม เพื่อรองรับทารกในครรภ์ ระหว่างคลอดต้องบีบตัวให้ทารกเคลื่อนออกมา รวมทั้งขับรกและของเสียต่าง ๆ ในมดลูกให้ออกมา หลังคลอดแล้วยังต้องบีบรัดตัวให้กลับคืนสู่สภาพเดิม ทำให้เกิดการเจ็บปวดบ้าง ประมาณ2-3 วัน และอาจเจ็บเล็กน้อย ต่อไปอีก ราว 7 วัน จนมดลูกกลับเข้าสู่เชิงกราน

2.ฝีเย็บ
    เป็นผิวหนังที่อยู่ระหว่างอวัยวะเพศกับทวารหนัก ในการคลอดอาจจะถูกกรีดเพื่อให้สะดวกต่อการคลอด และเย็บติดไว้ หลังคลอดจะรู้สึกเจ็บปวดแผลบ้างแต่จะรู้สึกบรรเทาลงและเป็นปกติใน 5-7 วัน

3.ระบบขับถ่าย
    ไม่มีผลกระทบเท่าใดนัก แต่วันแรกอาจจะไม่ถ่ายเพราะงดอาหารและน้ำก่อนคลอด บางคนอาจจะกลัวเจ็บเวลาถ่ายปัสสาวะ หรืออุจจาระจนไม่อยากเบ่งถ่าย แต่ส่วนมากจะเป็นปกติภายใน 6-8 ชั่วโมง

4.เต้านม
    ภายหลังจากการคลอดกลไกในร่างกายจะกระตุ้นให้มีน้ำนม จึงอาจเกิดอาการตึงคัดควรให้ลูกดูดนมแม่ เพราะนอกจากจะช่วยลดอาการตึงคัดแล้ว ทารกยังได้รับสารอาหารที่มีคุณค่า รวมทั้งภูมิต้านทานที่ดีที่สุดจากแม่ การดูแลเต้านมช่วงนี้ไม่จำเป็นต้องทำอะไรมากนอกจากการทำความสะอาด แต่ไม่ต้องทำบ่อยจนเกินไป เพราะต่อมไขมันภายในจะผลิตไขออกมาช่วยถนอมเต้านมและหัวนมอยู่แล้ว

5.กล้ามเนื้อหน้าท้อง
    หลังคลอดอาจจะมีอาการตึงตัวของกล้ามเนื้อหน้าท้อง โดยปกติจะกลับคืนสู่สภาพปกติภายใน 6 สัปดาห์ แต่ถ้าบริหารสม่ำเสมอจะช่วยให้กลับคืนสู่สภาพเดิมได้เร็วขึ้น

6.น้ำคาวปลา
    คือเศษของชิ้นเยื่อบุโพรงมดลูก ที่ยังเหลืออยู่ภายหลังการคลอดรกจะถูกขับออกมา โดยใน 3 วันแรกหลังคลอดจะมีสีแดงเนื่องจากมีเลือดปนมาก หลังจากนั้น 3-4 วันสีจะจางลง หลังวันที่ 10 ไปแล้ว จะมีปริมาณน้อยลง มีสีเหลืองขาว ไม่มีกลิ่นเหม็น และจะจางลงจนหมดไปภายใน 3-6 สัปดาห์ อาจหยุดไปแล้วออกมากระปริดกระปรอยได้อีกบ้างในช่วง 4-5 สัปดาห์  สำหรับคุณแม่ที่ผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง น้ำคาวปลาอาจจะหมดเร็วกว่าคุณแม่ที่คลอดปกติก็เป็นเรื่องธรรมดา เนื่องจากตอนผ่าคุณหมอก็จะช่วยเช็ดถูทำความสะอาดภายในโพรงมดลูกจนเกลี้ยงไม่มีอะไรเหลือแล้วค่ะ

7.น้ำหนักตัว
    หลังคลอดวันแรกน้ำหนักตัวของคุณแม่จะลดลงไปประมาณ 6 กิโลกรัมเนื่องจากลูกน้อยที่คลอดออกมา รก น้ำคร่ำ และน้ำที่คั่งอยู่ในร่างกายได้ถูกขับออกมาทางปัสสาวะและเหงื่อ ต่อจากนั้นน้ำหนักของคุณแม่จะลดลงเรื่อย ๆ เมื่อถึงวันไปตรวจหลังคลอดน้ำหนักควรจะลดลงเท่ากับน้ำหนักก่อนตั้งครรภ์หรือไม่เกิน 2-3 กิโลกรัม ถ้าคุณแม่มีน้ำหนักมากกว่าเดิมก็ควรออกกำลังกายและควบคุมอาหารให้เหมาะสม

8.ผมร่วง
    คุณแม่หลายคนมักมีอาการผมร่วงและผมบางหลังคลอด บางรายเกิดเร็วทันทีหลังคลอดจนถึงช่วง 2-3 เดือนต่อมา ก็ไม่ต้องตกใจหรือเป็นกังวลมากไปนะครับ ถ้าคุณแม่บำรุงร่างกายตามปกติ อีกไม่นานเส้นผมก็จะขึ้นใหม่เองครับ